Tímarit um raunvísindi og stærðfræði

Kjartan G. Magnússon

Móttekin 15. október 2005 - Vefútgáfa 31. desember 2005

Ágrip

Rjúpnastofninn á Íslandi sveiflast eins og kunnugt er og nær hámarki á u.þ.b.\ 11 ára fresti. Við kynnum hér tvö líkön sem lýsa þessum 11 ára sveiflum: ARX-tímaraðalíkan og strjált ólínulegt stofnlíkan með töf. Stuðlar í líkönunum eru metnir með því að bera saman reiknuð gildi og mældar stofnvísitölur frá norðausturlandi 1981-2003. ARX-líkanið sýnir greinilega að marktæk hnignun hefur átt sér stað á tímabilinu. Bæði líkönin sýna 11 ára sveiflur. Aldurshlutföllin eru þekkt, sem gerir kleift að meta dánarstuðla. Dánarstuðlar fullorðinna fugla (þ.e.~fugla eldri en eins árs) hafa vaxið á tímabilinu sem um ræðir, en svokallaður umfram dánarstuðull 1. árs fugla sýnir enga slíka tilhneigingu, en sveiflast líkt og stofnvísitölurnar, en hliðrað um 2-4 ár. Umframdánarstuðull ungfugla hefur marktækt samband við stofn, allt að 4 ár aftur í tímann og einnig við fjölda fálka um haust. Samkvæmt hinu metna líkani hverfa stofnsveiflur og stofninn situr fastur í lágmarki ef dánarstuðull fullorðinna fugla er ,,of hár``. Nota má veiðitölur undanfarinna ára til að meta heildarstofninn og náttúrulega dánartíðni. Heildarstofninn á landinu öllu sveiflast milli u.þ.b. 35 000 og 190 000 fugla að vori.

sækja grein (pdf) [raust.is/2005/1/01/]