Tímarit um raunvísindi og stærðfræði

Haraldur Páll Gunnlaugsson, Örn Helgason, Leó Kristjánsson og Sigurður Steinþórsson

Móttekin: 15. ágúst 2004 - Vefútgáfa: 13. desember 2004

Ágrip

Í janúar 2004 lentu tvö ómönnuð geimför, Spirit og Opportunity, á yfirborði Mars á vegum Geimferðastofnunar Bandaríkjanna (NASA). Geimför þessi eru á hjólum og geta ekið að áhugaverðum fyrirbærum í nágrenni lendingarstaðanna og skoðað þau með mælitækjum um borð. Geimför af þessu tagi mætti nefna jepplinga á íslensku (e. rovers). Fyrstu niðurstöðurnar frá jepplingunum hafa breytt verulega mynd okkar af rauðu reikistjörnunni, og hafa tæki til Mössbauermælinga átt stóran þátt í því. Mössbauertækin eru fyrstu mælitækin á Mars sem geta gefið nákvæma mynd af hluta steindasamsetningar yfirborðsefnisins, bæði hlutfalli steinda sem innihalda járn og eiginleikum þeirra. Meðal þess sem komið hefur fram er að berg á yfirborðinu er að stórum hluta ólivínbasalt, svipað og finnst víðsvegar á Íslandi. Hér verður  fyrstu Mössbauerrófunum sem borist hafa lýst nánar og rakið hvaða lærdóma megi af þeim draga, einkum í ljósi hliðstæðra rannsókna sem gerðar hafa verið á íslensku bergi. Þá verður einnig komið inn á hugmyndir um hvernig efla megi Mössbauermælingar í komandi ferðum til Mars.

sækja grein (pdf) [raust.is/2004/2/08/]